 |
| Sebebên terorîzma transnasyonal piralî ne. / Interview & Fotos by Reşad Ozkan |
Civaknas Schwaabe ( http://www.gsi.uni-muenchen.de/personen/aplprof_pd/schwaabe/) bo rojnameya BasNûçê re li ser “Terorîzmê“ û bandora wê ya li ser civakê û derûniya mîrovan axivî. Schwaabe diyar kir ku sedemên terorîzma transnasyonel pirxatî ne.
06.04.2016
/ http://www.basnews.com/index.php/kr/interviews/268887
Hevpeyvîn: Reşad Ozkan
http://basnuce.com/ku/news/10275/sebeben-terorizma-transnasyonal-pirali-ne
http://www.agahdari.blogspot.de/2016/04/dr-christian-schwaabe-der-terror-ist.html
BasNûçe - Civaknas Schwaabe ji nûçegihanê me Reşad Özkan re li ser “Terorîzmê“ û bandora wê ya li ser civakê û derûniya mîrovan axivî. Schwaabe diyar kir ku sedemên terorîzma transnasyonel pirxatî ne.
Kîjan sedem û encamên terora transnasyonal hene?
Sebebên terorîzma transnasyonal pirxatî ne, weke formên/çêrnên şane û hinerên wê. Dema ku mirov li terorîzma islamîst ya nû dinêre, hinekî di forma DAIŞ'ê an jî El Qeîdayê de, wisa ew xwe jê girzekî sebeban spasdardikin: Hesîne ya ku dinya başurî ya di bin rêveberiya DYA'ê de ji sedsalan wir de zorê li îslamê dikin û vê ji salan wir de li welatên mislimanan bi leşkerî jî bicîtînin; Zedêbûna radîkalîzmek hinek hêlbûnên di hindurê Islamê ve; Bêperspektifî û bêhevîtî jî, yên/tiştên ku grubên radîkalî jê îstifade, parmêndî dikin û li paşiyê li pir welatên misliman (biserda demdema serhilatdariya zedê an jî kêm yên Elîtên/pêşvanên rişwetxûrên wan welatan jî bi xwe be hesab kirin) bêaramiya siyasî. Dibê jî girîngtirîn jê nêtîcên çêbûna ve terorîzma nû, wê şerê xwe bir nav wan welatên ku wekî dijminên Îslamê tên nîşankirin. Bi rastî ye terorîzma nû bû fenomenek transnasyonalî.
 |
| Sebebên terorîzma transnasyonal piralî ne. / Interview & Fotos by Reşad Ozkan |
Tiştên nû li terorîzma di demcivaka globalî de çi ne?
Tiştên nû (berî giştî ji bo welatên başûrî û gelvanê wan) li vê terorîzmê de ev e ku li her derê de dikare tirsa xwe belavbike û edî kes nikare xwe di ewlehiyê de hestbikin, berî hertiştî edî li welatên başur jî, yên ku xwe ji aloziyê û ji terorê ve dûrxistibûn. Qalîtek nû ev e ku edî bi rastî û plankirî êrîşî gelvanê medenî tê kirin, li "hedefên nermî“. civakên kêfxweşî yên başurî li gehên xwe yên hasastîrîn ve rastî erîşan tên. Di aliyêkî din jî edî teror xwe li ser Internetê organîze dike, hevalbend û şervanên nû berevdikin. Ev tişt jî bi rastî qalîteyek nû ye.
Dewlet û civak dikarin li dijî terorîzmê çibikin?
Relatif kêm. Îngîlîzan di şerê duyemî de dijwerî li dijî terora Elman bi vê tewrî hişyarî dikirin: "Keep calm and carry on!"( „Mêşîne bimîne û Jiyanê dombike!“) Dibe reaksiyonek wiha baştîrîn be. Divê vê sekînî, ya ku civakên rastî erîşên terorê dibin, li rojanê de nîşanbikin. Erê, bila pir pêwîst be ku Ponijwerî/Logîk a Dost-Dijmin ya terorîstan nêbeparêkirin û divên ji ber hertiştî jî hemû gruben gelvanî nêbeberbatkirin û hinek bawerî wekî terorîzmê nebêdîtin.
Kîjan pewêndî di navbera terorîzm û Entegrasiyonê de hene?
Li gorî min li vir di navbera terorîzm û entegrasiyonê de pewêndiyên giringtir hene. Sebebek ji bo radîkalîzkirina terorîstên jipêra bêgûman divê lê berdewamkirina jê kêmbûna entegrasiyonê an jî redkirina pênasînê de bêgerîn, yên ku ew ji wan pêdizanin/fêrbû ne. Ji aliyekî din jî hêj ligel Entegrasiyonek wiha baştirîn jî qet nikare radîkalîzkirina pêşiya hinekan bêgirtin.
Hûn wekî zanyarekîê, êrîşên terorê li Brûkselê çawa hesînbûn û reaksiyon bo wan çava bûn?
Bi awayekî rast van erîşan newend digotin em tên. Û hê jî li welatên Ewrûpa çenda êrîşên terorê ve lipêbên.
Bi awayekî pêşyarî mîrov dikare qet bawerbike ku di dema Yarîzanên Futbol a Hostê ya Ewrûpa (Fussball-Europameisterschaft) li Frensayê êrîşên terorîstî bi nekêmanî ve bên berdewamkirin. Reaksiyonên êrîşi li Brusselê diyardikin ku divê siyasetmedarên li Ewrûpa birast nizanîn ku çawa ew birastî pewêndiyan ligel probleman bikin. Jê tê tirsîn ku siyasetmedarên Ewrûpayê bi zû an jî derengî vê re herdem yêkalî birêya tevdirên polîsî tevbigerin. Û bi meremên siyasî yên din ve pêra û pirsa lipê sebeban ve hertim dewamî bên paşbingehkirin.
Azadî an jî Ewlehî? Kîjanê hat pêşpaşî?
Vê pirsa realîst li navenda ve pirsgirêkî tê - û belê ew dibê hema wiha bi diyare nayê bersivdan. Nekes dixwaze ji bo xwe jiyaneke di bêazadiyê de pêşkêş bike. Ji bo piraniyan lipê destxwaziya ewlehiyê, ancax hêj binyatîrîn e. Dibe gelekî be hevîkirin ku herdu merem li pê dijî hev ne bêlîstîn.
Dinya çiqase biedalet e?
Zedê bêedalet e. Û wa jî li dawiyê de ev problema esasî ye.
 |
| PD. Dr. Christian Schwaabe, civaknas ji Zanîngeha Munchenê (LMU) |
Dr. Schwaabe li bajarê Munchenê li Enstituya Zanyarên Siyasî (Geschwister-Scholl-Institut für Politikwissenschaft) ya giredayî Zanîngeha Ludwig-Maximilians-Universität München (LMU) ye, perwerdarê dersên teori û sistemên siyasî ye.
Deutsche Version:
http://www.agahdari.blogspot.de/2016/04/dr-christian-schwaabe-der-terror-ist.html
*****
Yum Thema „Terrorismus“
Dr. Schwaabe: Der Terror ist ein transnationales Phänomen geworden
Interview mit PD Dr. Christian Schwaabe, Akademischer Oberrat Geschwister-Scholl-Institut für Politikwissenschaft Ludwig-Maximilians-Universität München (LMU)
( http://www.gsi.uni-muenchen.de/personen/aplprof_pd/schwaabe/ )
Welche Ursachen und Konsequenzen hat der transnationale Terrorismus?
Dr. Schwaabe: Die Ursachen des transnationalen Terrorismus sind vielfältig, ebenso seine Erscheinungsformen. Betrachtet man den jüngeren islamistischen Terrorismus, etwa in Gestalt von IS oder Al-Qaida, so verdankt er sich einem Bündel von Ursachen: der Wahrnehmung, dass die westliche Welt unter Führung der USA den Islam seit Jahrhunderten unterdrückt und dies seit einigen Jahrzehnten auch militärisch in muslimischen Ländern durchsetzt; einer zunehmenden Radikalisierung einiger Strömungen innerhalb des Islam; auch der Perspektivlosigkeit und Hoffnungslosigkeit, die sich radikale Gruppen zunutze machen; und schließlich der enormen politischen Instabilität in vielen muslimischen Ländern (dazu zählt zuweilen auch die Herrschaft mehr oder weniger korrupter Eliten in den Ländern selbst). Die vielleicht wichtigste Konsequenz des neuen Terrorismus besteht darin, den eigenen Kampf in jene Länder getragen zu haben, die als Feinde des Islam angesehen werden. Er ist wirklich ein transnationales Phänomen geworden.
kurdische Version:
Kurdische Wochenzeitung "BasNûçe"
http://basnuce.com/ku/news/10275/sebeben-terorizma-transnasyonal-pirali-ne
Deutsche Version
http://www.agahdari.blogspot.de/2016/04/dr-christian-schwaabe-der-terror-ist.html
Deutsche Version
http://www.agahdari.blogspot.de/2016/04/dr-christian-schwaabe-der-terror-ist.html
