‘Keçikên Wenda yên Dersimêʼ

Dîmenên ‘Keçikên Wenda yên Dersimêʼ li Munchenê bûn

Dîmenên ‘Keçikên Wenda yên Dersimêʼ li Munchenê bûn/Wêne:Rûdaw/RO

Reşad Ozkan/Munchen (Rûdaw) - Dawiya heftiya borî li ser sirgûnên Dêrsimê yên 37-38ê dokumenterfilmekî bi navê “Keçikên Wenda yên Dêrsimî” (Dersimin Kayip Kizlari) li bajarê Munchenê hat pêşkêş kirin. Berî pêşkêşkirina fîlm derbarê komkujiya Dêrsimê de panelek hat lidarxistin. Di panelê de Lêkolîner û Nivîskar Mehmet Bayrak, Nivîskar Haydar Işik û Nivîskar Ahmet Kahraman beşdarbûn û li ser komkujiya Dêrsimê axivîn. Moderatoriya panelê Haydar Işik kir.

Ji bilî fîlm û panelê di peşêngehekê de jî wêneyên komkujiya Dersimê û
wêneyên sirgûnên Dêrsimê hatin pêşkêş kirin.Wêne:rûdaw/RO

Ji bilî fîlm û panelê di peşêngehekê de jî wêneyên komkujiya Dersimê û wêneyên sirgûnên Dêrsimê hatin pêşkêş kirin.

Haydar Işik di destpêka axaftina xwe de bi bîr xist ku ew di dema komkujiya Dêrsimê de 3-4 salî bû û got, “Dewleta Tirk li Dêrsimê xwest Kurdan biqedîne. Keç, xort, jin û pîrên me bi jehr û bombeyên gazê di çiyan û şikeftan de kuştin, qetilkirin. Dê û bavên zarokên yek du û sê salî li ber çavên wan kuştin, şewitandin û bi hezaran zarokên Dêrsimî sêwî û bê welat man. Gelê Dêrsimê di salên 1937 û 38ê de pirr zehmetiyên mezin kişandin.ˮ

Bayrak: Kemalîstan xwest Dêrsimê ji Kurdan pak bikin



Nivîskarên Kurd: Mehmed Bayrak, Haydar Işik û Ahmed Kahraman. Wêne:Rûdaw/RO

 Piştî Işik Mehmet Bayrak derbarê lêkolîn û pirtûkên ku weşandine agahî dan temaşevanan û bi wêne û belgeyan derbarê komkujiya Dêrsimê de dîmenên dia nîşan dan. Bayrak bi bîr xist ku biryara komkujiya Dêrsimê rasterast ji aliyê Mustafa Kemal ve hatiye standin û wiha axivî: “Mustafa Kemal û hevalên wî xwestin Dêrsimê ji aliyê etnikî û olî ji Kurdan pak bikin. Di serî de Ermenî hatin qetil kirin, paşê Kurd hatin ketil kirin û dawî de jî mal û mulkên wan ji bo çeteyên Tirk û devşirmeyên Arnavut, Balkanî û Kafkasî hatin pêşkêş kirin. Devşirmeyekî Arnavut yê bi navê Sakalli Nurettin Paşa serê çeteyan dikişand. Li gor lêkolînên min komkujî di destpêka sala 1919ê de dest pê kiriye û tenê li Koçgiriyê nêzikî 138 gund ji aliyê wan çeteyan hatine şewitandin û bi hezaran Kurd û Ermenî hatine kuştin.ˮ Bayrak di dawiya axaftina xwe de diyaloga ku di navbera Kemal Kiliçdaroglu û Îhsan Sabrî Çaglayangil de derbas bûye, pêşkêşî temaşevanan kir. Çaglayangîl ji Kiliçdaroglu re dibêje: Bi hezaran xwe di şikeftan de veşartibûn. Artêşa me wan bi gaza jahrê wekî mişkan wan kuştiye. Dewleta me jenosîdê kiriye, qetlîamê kiriye.ˮ

Kahraman: Divê hemû Kurd berjewendiyên başûr biparezinˮ

Axaftina dawî Ahmed Kahraman kir. Kahraman diyar kir ku hinek alî dibêjin komkujiya Dersimê ne pilana Ataturk e û wiha dom kir. “Ew hemû derewan dikin. Jenosîda Dêrsimê sedî sed ji aliyê Ataturk û rejîma wî hatibû pilankirin, hemû belge wan tiştan raste rast îspat dikin. Janosîdên Kemalîstan îro jî ji aliye islamîstên rejîma AKPê tên kirin. Divê hemû Kurd bibin yek û bo rizgariya Kurdistanê tekoşînê bikin. Ola me çi be jî em di serî de Kurd in û em welatekî bindest in.ˮ Kahraman di berdewamiya axaftina xwe de wiha got: “Kurdistan yek e. Erê welate me bûye çar perçe. Le belê heqê Kurdan heye Kurdistanek yekbûyî û serbixwe avabikin; ez bixwe alîgirê serxwebûna Kurdistanê me. Di qelbê her Kurdekî de Kurdistanek serbixwe heye. Ez geşbûnên Kurdistana başûr û karê Serokê Herêma Kurdistanê birêz Mesûd Barzanî pir taqdîr dikim. Divê hemû Kurd berjewendiyên başûr biparêzin û ji bo yekitiya Kurd û Kurdistanê bibin yek.ˮ

Civîna di salona Eine-welt-Haus hat li dar xistin û nêzikî 120 kes beşdarbûn.Wêne:Rûdaw/RO

Di dawiya panelê de lekolîner û nivîskarên Kurd Bayrak, Kahraman û Işik bersiva pirsên temaşevanan dan.


Hunermendê Kurd Hozan Hasan Saglam

Hunermendê Kurd Hozan Hasan Saglam jî dawiya civînê de ji mêvanan re klamên ji Dersimê pêşkêş kir. Civîna di salona Eine-welt-Haus hat li dar xistin û nêzikî 120 kes beşdarbûn.
www.rûdaw.net

Dîmenên ‘Keçikên Wenda yên Dersimêʼ li Munchenê bûn
URL: http://www.rudaw.net/kurmanci/art/13099.html

------
Documentary on Dersim Massacre Screened in Germany
By REŞAD OZKAN

Old picture of the Kurdish city of Dersim during the years of the massacare.

MUNICH, Germany – Survivors of the 1930s massacre in the Dersim area of Turkey came together for “The Lost Girls of Dersim,” a documentary screened recently in Munich, Germany. The film focuses on the fate of Kurdish girls who were exiled from their homes by Turkish authorities after the infamous military campaign.

Haydar Ishek, a survivor who was four years old at the time of the massacre, accused the Turkish government of trying to annihilate Kurds in the area with its heavy-handed military operations between 1937 and 1938.

“Young and old, girls and women, were killed by gas bombs in the mountains and inside caves,” Ishek said. “They killed parents in front of small children and made thousands of children orphans in Dersim.”

Mohammed Bayrak, speaking on a panel before the film was screened, said Turkey’s founder Mustafa Kamal Ataturk personally gave the order for the massacre.

“Ataturk and his friends tried to exterminate Kurds in the area,” Bayrak said. “First they massacred Armenians and then Kurds.” Bayrak added that the property of the Kurds in Dersim was given to pro-government groups.

Bayrak referred to a conversation where Ihsan Caglayangil, a former Turkish foreign minister, acknowledged the massacre in Dersim to Kamal Kilicdaroglu, the current head of the Republican People’s Party (CHP). Kilicdaroglu is a native of Dersim; the CHP was founded by Ataturk.

Bayrak said Caglayangil told the CHP leader that “thousands of people took refuge inside caves. Our soldiers gassed them just like mice. Our state committed genocide; it committed the massacre.”

Ahmed Qahraman, another panelist at the event, pointed the finger at Ataturk and his government for ordering and carrying out the massacre. Qahraman said the massacre is acknowledged by the pro-Islamist government that is currently in charge in Turkey.

In late 2011, Turkish Prime Minister Recep Tayyip Erdogan caused an uproar when he apologized for the killing of over 13,000 people in Dersim from 1936 to 1939 by government troops.
www.rûdaw.net

Documentary on Dersim Massacre Screened in Germany
By REŞAD OZKAN 

URL: http://www.rudaw.net/english/world/4730.html